بررسی عوامل تعیین‌کنندة انتشار گاز CO2 در ایران (کاربرد نظریة زیست‌محیطی کوزنتس)

ترکیب گازهای اتمسفر (CO2، CH4، N2O، ...) به علت فعالیت‌های بشر با شتاب زیادی در حال تغییر است. عوامل مختلفی باعث افزایش بعضی ازآلاینده‌های خطرناک مثل دی اکسید کربن در محیط می‌شوند. بررسی عوامل مؤثر بر افزایش آلاینده‌های مذکور می‌تواند در برنامه‌ریزی برای کنترل و مدیریت آلاینده‌ها مؤثر واقع شود. بنابراین هدف اصلی این مطالعه، بررسی عوامل مؤثر بر میزان انتشار دی اکسید کربن (CO2) در ایران در فاصلة زمانی 1353 الی 1382 است. با این هدف، علاوه بر بررسی عوامل مؤثر بر انتشار، نظریه زیست‌محیطی کوزنتس نیز با توجه به رابطة بین میزان انتشار و درآمد سرانه مورد بررسی قرار گرفت. منحنی زیست‌محیطی کوزنتس نشان‌دهندة رابطة بلندمدتی بین میزان آلودگی (انتشار دی‌اکسید‌کربن) و رشد اقتصادی (درآمد سرانه) است. این مدل بر این فرض استوار است که در مراحل اولیة رشد اقتصادی کشور، کیفیت محیط زیست بدتر می‌شود ولیکن بعد از رسیدن به نقطه‌ای با عنوان نقطه چرخش، این وضعیت همراه با رشد اقتصادی بهبود خواهد یافت. مدل انتخابی برای بررسی عوامل مؤثر بر انتشار CO2، با استفاده از الگوی خود توضیح با وقفه‌های گسترده برای دورة مورد مطالعه تخمین زده شد. نتایج مطالعه نشان داد که دو متغیر سهم ارزش افزوده بخش صنعت از GDP و تغییرات دما، اثر معنی‌داری بر میزان انتشار دارند. همچنین نتایج حاکی از وجود رابطه درجة دوم بین درآمد سرانه و میزان انتشار است. به عبارت دیگر نظریة زیست محیطی کوزنتس در ارتباط با انتشار CO2 در ایران صادق است.